SYED QUTB
Sayyid Qutb merupakan seorang tokoh pejuang di dalam
dunia Islam malah juga dikenali di negara-negara Barat. Beliau telah
meninggalkan banyak sejarah tentang kehidupannya bermula daripada kelahirannya
sehinggalah beliau meninggal dunia. Semangat juangnya dalam menegakkan Islam
dengan mengharungi segala cabaran dan dugaan serta tidak pernah putus asa telah
menjadikannya seorang tokoh Islam yang terkemuka.
Sayyid Qutb merupakan salah seorang pemimpin gerakan
Ikhwan Al-Muslimin di Mesir. Penulisan beliau banyak berkaitan dengan persoalan
pemikiran Islam dan juga akidah Islam. Sayyid Qutb lebih memberi tumpuan kepada
pembetulan akidah sebelum pembetulan sistem kerajaan. Idea-idea yang
dilontarkan dalam penulisannya amat bernas dan cukup bersemangat untuk
membangkitkan pemuda-pemuda Islam bagi gerakan dakwah kepada masyarakat.
Sebahagian besar dari hayat beliau banyak dihabiskan dibawah bayangan Al-Quran.
Walau bagaimanapun, perjalanan hidupnya sebagai seorang
pejuang Islam tidak pernah aman daripada ancaman pelbagai pihak. Namun begitu,
beliau terus yakin dan tabah dalam usaha memperjuangkan agama Islam. Kepada
umat Islam pada masa kini harus menjadikan beliau sebagai contoh dan motivasi
dalam menghadapi pelbagai cabaran untuk mengukuhkan agama Allah SWT.
BAB 1 : RIWAYAT HIDUP SAYYID QUTB
Nama sebenarnya ialah
Sayyid Qutb Ibrahim Hussain Syazali. Qutb merupakan gelaran bagi keluarganya.
Beliau dilahirkan di sebuah kampung iaitu Mosya di Assyut pada 9 Oktober 1906
sewaktu Mesir berada di bawah pemerintahan tiga kuasa besar yang sering
bertelagah iaitu raja-raja dari keturunan Muhammad Ali (1805-1956), penjajah
Ingeris (1882-1956) dan Parti al-Wafd (1919-1956).
Pengalaman hidupnya banyak
berkait dengan nilai-nilai barat yang cuba mengetepikan persoalan agama dan
ketuhanan. Walau bagaimanapun beliau lahir dalam keluarga yang beriltizam
dengan ajaran Islam. Beliau mendapat bimbingan yang lebih bercorak Islam
daripada kedua ibu bapanya yang berada dalam suasana Islam di sebuah
perkampungan Islam. Bapanya Haji Ibraim Qutb merupakan seorang petani yang
patuh kepada pegangan agama dan kuat beribadah. Begitu juga dengan ibunya iaitu
Fatimah binti Hussain Uthman.
Latar Belakang Keluarga Sayyid Qutb
Sayyid Qutb berasal dari sebuah desa di Hulu Mesir.
Terdapat keterangan bahawa moyangnya berasal dari India. Walau bagaimanapun
perkara ini dinafikan oleh adiknya iaitu Muhammad Qutb. Haji Qutb Ibrahim yang
merupakan bapanya berasal daripada keluarga berada dan sangat dihormati di
desanya. Beliau mewarisi sebilangan harta daripada tanah-tanah pertanian
berserta warisan pimpinan keluarga. Begitu juga beliau adalah pemimpin
masyarakat di desanya.
Bapanya ini memiliki sifat-sifat yang mulia. Beliau
suka menerima tetamu dan berbelanja untuk anak-anak dan keluarga tanpa rasa
kikir. Beliau sebenarnya memiliki
beberapa orang khadam. Mereka adalah fakir miskin di desanya. Sebahagian
mereka mempunyai tali persaudaraan yang jauh dan sebahagian lagi adalah
jiran-jirannya. Khadamnya ini tidak sampai taraf hamba, tetapi menjadi pembantu
keluarganya. Mereka ini sama ada pembantu kerja-kerja di rumah atau pun
pembantu kerja-kerja di ladang. Beliau melarang khadam-khadamnya itu menghina
diri di hadapannya. Oleh itu, beliau menolak panggilan “Tuan” sebaliknya senang
dipanggil “Haji” di kalangan tua dan “Pak Cik Haji” di kalangan muda. Beliau
juga memberi layanan baik kepada pekerjanya dan pekerja-pekerja dari jauh yang
datang mengambil upah di ladangnya, makanan
yang dihidangkan kepada mereka adalah sama dengan makanan yang dimakan oleh
keluarganya.
Ibu dan bapanya mempunyai
lima orang anak, dua lelaki dan tiga perempuan iaitu Sayyid, Muhammad, Nafisah,
Aminah, dan Hamidah. Sayyid Qutb menggambarkan ayahnya sebagai seorang yang
sangat mencintai Allah SWT. Ibunya, Fatimah binti Hussain Uthman merupakan
seorang wanita yang mulia dan sering bersedekah, menyediakan makanan kepada
orang-orang yang membaca al-Quran di rumahnya dan kepada orang-orang yang
bekerja di ladang mereka. Fatimah menanamkan asas-asas keimanan terhadap
anak-anaknya dan beliau mahukan mereka menjadi orang yang taat terhadap
perintah Allah SWT. Beliau amat cinta kepada al-Quran dan beliau mahukan
anak-anak lelakinya menghafaz al-Quran.
Latar Belakang Pendidikan
Sayyid Qutb memperoleh
pendidikan awalnya dalam suasana dan persekitaran kampung daripada ibu bapanya
yang kuat berpegang kepada agama. Beliau mula memasuki sekolah rendah di
kampungnya pada tahun 1912 hingga 1918. Keistimewaan yang dimiliki oleh beliau
ialah dapat menghafaz al-Quran ketika berusia 10 tahun lagi. Pada masa itu,
menjadi suatu kebiasaan bagi keluarga
yang kuat beragama di Mesir menghafaz seluruh al-Quran terutamanya keluarga
yang berhasrat menghantar anak mereka belajar di Universiti al-Azhar.
Malangnya, pada tahun 1919
Sayyid Qutb tidak dapat meneruskan pelajarannya kerana Mesir pada masa itu
menghadapi zaman revolusi. Keadaan ini memberi peluang beliau mengkaji pelbagai
bidang ilmu. Ibu bapa beliau mempunyai keinginan yang sangat kuat untuk
mempunyai anak-anak yang cerdik dan pintar yang mendapat pendidikan yang
tinggi. Berikutan itu, keluarga Sayyid Qutb berpindah meninggalkan kampung
halaman mereka dan menetap di Helwan, sebuah bandar satelit Kaherah. Oleh
kerana beliau dibesarkan dalam suasana kampung yang tidak dipengaruhi oleh
unsur-unsur moden, maka beliau tidak mudah dipengaruhi perkara-perkara yang
bertentangan dengan ajaran Islam yang terdapat di bandar.
Sayyid Qutb menyambung
kembali pelajarannya di peringkat sekolah menengah di Kaherah iaitu di
Tajhiziah Dar al-‘Ulum. Mereka yang diterima masuk belajar hanyalah mereka
yang berhasrat untuk melanjutkan
pelajaran ke Dar al-‘Ulum (sekarang Universiti Kaherah). Sebagaimana al-Azhar
yang merupakan pusat Pendidikan Islam, Dar al-‘Ulum juga merupakan institusi
pengajian tinggi dalam bidang Sastera dan Pendidikan.
Seterusnya, peringkat
kedua kehidupan Sayyid Qutb ialah ketika beliau tinggal di Kaherah sehinggalah
memasuki alam perkejaan. Beliau berpindah ke Kaherah pada tahun 1921 ketika
berumur 14 tahun dan tinggal di Zaitun. Kemudian beliau menyambung pelajaran
dengan memasuki Maktab Perguruan Abd al-Aziz bermula dari tahun 1922 sehingga
tahun 1925.
Setelah menamatkan
pengajiannya di Maktab Perguruan, Sayyid Qutb meneruskan pengajiannya di Dar
al’Ulum pada tahun 1925. Kemudian beliau berjaya memasuki Universiti Dar
al-‘Ulum atau sekarang dikenali sebagai Universiti Kaherah pada tahun 1929 dan
berjaya menamatkan pengajiannya pada tahun 1933 dengan memiliki Sarjana Muda
dalam bidang kesusasteraan (Pendidikan). Sebaik sahaja menamatkan pengajiannya,
beliau dilantik menjadi profesor di kolej itu kerana menghargai keilmuannya.
BAB 2 : PERANAN SAYYID QUTB DALAM BIDANG PENULISAN DAN KEILMUAN
Sayyid Qutb bukan sahaja aktif dalam dakwah dan
perjuangannya, malahan beliau juga merupakan seorang yang hebat dalam bidang
penulisan dan muncul sebagai seorang penulis hebat yang tiada tandingannya.
Beliau turut mencipta nama dan menjadi pengulas politik dan sosial yang
terkenal, pemikir agung Islam dan pentafsir al-Quran.
Sejak awal lagi, iaitu sebelum penyertaannya dalam Ikhwan
Muslimin, pemikiran dan kehidupan Sayyid Qutb melalui beberapa peringkat
perubahan. Pada masa itu, Sayyid Qutb memulakan penulisannya dengan
menghasilkan buku-buku sejarah dan penulisan untuk bacaan kanak-kanak. Selain
itu, satu siri buku yang berkaitan dengan kisah-kisah nabi berjaya diterbitkan
bersama-sama rakannya Abd al-Hamid Jaurda Assehar.
Penulisan Sayyid Qutb pada peringkat awal ini mendapat
sambutan kerana beliau berjaya menyampaikan cerita-cerita ini dalam bentuk yang
menarik. Sifat dan akhlak yang mulia cuba dibajai dalam jiwa kanak-kanak
melalui penulisannya agar generasi baru ini sentiasa berpegang teguh dengan
contoh teladan dan akhlak yang sempurna seperti yang ditunjukkan oleh para nabi
dan wali. Walaupun terdapat penulis lain yang menghasilkan cerita untuk
kanak-kanak seperti Kamil Gilani, namun kehebatan yang dimiliki oleh Sayyid
Qutb tidak dapat ditandingi. Hal ini terjadi kerana beliau menyampaikan
penulisannya dengan begitu unik dengan gaya bahasanya yang mudah, senang,
lancar dan mampu menarik perasaan pembaca. Pada masa yang sama Sayyid Qutb
turut menulis sajak dan puisi Islam.
Seterusnya kegiatan penulisan yang diceburinya berkembang
dengan baik. Bidang ini pun mula berkembang dan berubah, walaupun pada
hakikatnya pada masa itu usianya masih muda remaja. Karyanya yang pertama
diterbitkan iaitu Asywak (duri-duri) mengisahkan tentang kasih sayang
mutlak yang berakhir dengan sebuah tragedi. Pembaca kisah ini akan dapat
merasakan mereka berada bersama-sama seorang insan yang berperibadi mulia dan
mempunyai akhlak yang luar biasa indahnya.
Penulisan Sayyid Qutb tidak terhenti di situ malahan
beliau terus menghasilkan dua buah buku lagi dalam bentuk cereka. Karya
tersebut ialah Tift min al-Qaryah ( Anak Dari Desa) dan al-Madinah al-Mashurah (Kota
Kerahmatan). Dalam karyanya yang pertama, Sayyid Qutb menceritakan kehidupannya
semasa masih di alam kanak-kanak dan keadaan persekitaran beliau pada masa itu.
Dalam karyanya itu Sayyid Qutb cuba menukilkan kesederhanaan dan ketulenan
hidup di desa sepertimana yang telah beliau lalui sebelum ini.
Nostalgia dan kenangan-kenangan indah mahupun pahit turut
dinukilkan buat tatapan para pembaca. Pada masa Sayyid Qutb menghasilkan karya
ini beliau lebih dikenali kerana beliau dikatakan sekumpulan dengan Taha
Hussain iaitu seorang penulis yang tidak asing lagi di Mesir. Sayyid Qutb
banyak terpengaruh dengan gaya penulisan Taha Hussain yang menarik. Karyanya
ini dikatakan mirip kepada karya Taha Hussian al-Ayyam. Bahkan Sayyid Qutb
menulis suatu dedikasi khas kepada Taha Hussain dengan menyebutkan:
“Diharap dia dapat mengganggap isi buku ini sebagai beberapa hari daripada
cerita al-Ayyam.”
Karya yang seterusnya al-Madinah al-Mashurah pula
merupakan sebuah karya kesusasteraan yang memaparkan keindahan istana zaman
lampau. Sepanjang hayatnya, Sayyid Qutb hanya menghasilkan tiga buah karya
kesusasteraan seumpama ini. Sebuah buku yang unik pada zamannya telah
dihimpunkan oleh empat orang keluarga Qutb iaitu Sayyid Qutb, Muhammad Qutb,
Hamidah Qutb dan Aminah Qutb lalu diberi tajuk al-Atyaf al-Arba’ah.
Setiap orang daripada empat ahli keluarga Qutb ini memaparkan tema yang
menyentuh aspek-aspek kehidupan manusia seperti cinta kepada kemanusiaan,
berkhidmat untuk kemanusiaan, cinta terhadap manusia dan pengorbanan demi
kemanusiaan.
Selain itu, Sayyid Qutb juga turut memperkembangkan minatnya
terhadap sajak dan puisi kesusasteraan dan kewartawanan sewaktu masih menuntut
lagi. Zaman mahasiswanya di Universiti Kaherah dan kemudian zaman pembelajarannya
selepas itu banyak membantu Sayyid Qutb mengembangkan penguasaan
kesusasteraannya. Pada waktu ini beliau
juga membina hubungan dan bergaul dengan tokoh-tokoh kesusasteraan dan
penulis-penulis di sekitar Kaherah.
Pada peringkat awalnya beliau bergaul rapat dengan Taha
Hussain. Kebolehannya berkembang dan akhirnya seiring dengan Abbas Mahmud
al-Aqqad dalam dunia kesusasteraan. Persaingan berlaku antara Mustafa Sadiq
al-Rafi’i, Taha Hussain dan al-Aqqad. Mustafa ialah Jaliz (penyair) pada
abad ke-20. Gaya penulisannya dan kekuatan bahasa menyerupai bahasa al-Quran
tetapi jauh sekali menandinginya.
Selain itu, keindahan, ketulenan dan kehebatan bahasa
Arab yang digayakan oleh al-Rafi’i dengan kefahaman dan penjiwaan yang mendalam
terhadap al-Quran melayakkanya menerima sanjungan sebagai ‘penulis bergaya
al-Quran’. Taha Hussain dan al-Aqqad kelihatan kerdil jika dibandingkan
dengan al-Rafi’i. Dalam persaingan antara al-Rafi’i dan al-Aqqad, Sayyid Qutb
lebih mirip kepada al-Aqqad. Walaupun hal ini tidaklah begitu wajar, namun
kelebihannya ialah penulisan Sayyid Qutb lebih mendekati keajaiban kitab Allah
SWT. Al-Aqqad telah belajar dan megkaji al-Quran untuk mendalami keindahan
bahasa dan unsur-unsur kejiwaan yang akan dimuatkan dalam karya-karya
kesusasteraannya.
Manakala Sayyid Qutb pula di dalam pengkajiannya
memperoleh petunjuk daripada Allah SWT bagi mendalami ilmu dan hikmah. Inilah
hasil daripada keikhlasan dan kesungguhannya mencari kebenaran, iaitu al-Quran
megurniakan perbendaharaan kesusasteraan berserta petunjuk Ilahi yang semakin
bertunjang kukuh dalam jiwanya. Peranan
beliau dalam bidang ini bermula sewaktu beliau menuntut di tahun ketiga Dar
al-Ulum di mana beliau telah menghasilkan satu kajian mengenai kesusasteraan.
Kajian tersebut diseminarkan dan diterbitkan dalam bentuk buku yang bertajuk Muhimmah
al-Sya’ir fi al-Halah wa Syu’ara al-Jail al-Jadid. Dalam bidang penulisan
ini, Sayyid Qutb tidak memerlukan masa yang panjang untuk meletakkan namanya
setaraf dengan ‘Abbas Mahmud ‘Aqqad Mustafa Sadiq al-Rafi’I dan Taha Husain.
Tulisan–tulisannya dimuatkan bersama di dalam akhbar dan majalah yang memuatkan
tulisan para penulis besar tersebut.
Peranan Sayyid Qutb mengenai kesenian dan kesusasteraan
pada tahap ini adalah satu kenyataan. Sebagaimana yang telah di rangkapkan di
dalam syair beliau yang berbunyi :
“ kita atau penghidupan di persada bumi
Bagai bayangan
Dan khayalan bersambung ke satu khayalan.
Melalui kewujudan yang tak berkesudahan
Menuju keluputan.
Bagai kesan-kesan jejak di permukaan pasir
Menunggu keluputan.
Tiap sesuatu menunggu keluputan.”
Sebenarnya terdapat dua faktor yang membentuk sikap dan
pemikiran Sayyid Qutb pada ketika itu. Pertama adalah tekanan hidup yang dihadapinya
di kota kosmopolitan Kaherah dan faktor yang keduanya pula pengaruh peribadi
‘Aqqad yang kuat ke atasnya serta berfahaman sosialis.
Dari aspek lain, yang mendorong beliau untuk
mengembangkan ilmunya apabila beliau
telah menjadi seorang pengarang dan sasterawan bermula daripada kesempitan
hidup, terutama apabila tanggungjawab menjadi semakin besar terhadap keluarga
berpindah kepadanya. Disebabkan ilmunya yang banyak dalam pelbagai bidang,
beliau banyak membantu orang-orang yang memerlukan bantuan daripadanya.
Kecenderungan Terhadap Puisi
Minat dan kecenderungan
Sayyid Qutb bukan sahaja terhadap penulisan ilmiah tetapi juga turut meliputi
bidang puisi dan sajak. Ini terbukti apabila tiga buah koleksi sajaknya telah
berjaya diterbitkan. Minat kecenderungan ini dapat dikesan sejak awal
penglibatannya dalam bidang penulisan. Minat dan kecenderungan beliau semakin
bertambah apabila mula bergaul dengan para penyair dan penyajak terkemuka.
Sajak-sajak yang dihasilkan meliputi pelbagai bentuk kecuali eulogy yang
tidak pernah diterokainya.
Sajak yang berbentuk
sedemikian dikatakan tidak searah dengan jiwa dan fitrah kecenderungannya.
Sayyid Qutb tidak menggemari perbuatan menunjuk-nunjuk dan bermegah-megah
walaupun koleksi sulungnya Qafilah ar-Raqiq telah berjaya diterbitkan,
namun Sayyid Qutb dikatakan tidak berpuas hati dengan koleksinya itu. Pada
akhir hayatnya, Sayyid Qutb mengganggap sajaknya sebagai saki baki zaman
jahiliahnya sendiri.
Oleh itu, Sayyid Qutb
sangat berharap setiap naskhah koleksi sajaknya itu boleh diperolehnya kembali
supaya beliau dapat mengubah segala maknanya yang tersurat dari segi imaginasi,
tema, tujuan dan matlamat. Sajak yang dikarang oleh beliau pada akhir hayatnya
adalah antara sajak yang paling baik dan amat berkesan.
Bidang Kewartawanan
Tidak dapat dinafikan
bahawa jiwa Sayyid Qutb tidak dapat lari daripada terpengaruh dengan
persekitaran kewartawanan walaupun beliau hanya berada dalam dunia penulisan.
Hal ini terjadi kerana kedua-dua bidang ini saling berkait rapat. Pada masa itu
imperialisme British sedang mencengkam kukuh bumi Mesir. Pada masa yang sama
juga pihak British dan golongan Pasha membiarkan penindasan berlaku dengan
berleluasa dalam pelbagai bentuk, manakala golongan petani dan birokrat
ditindas dalam setiap aspek kehidupan mereka.
Hal ini menimbulkan
kesedaran Sayyid Qutb untuk mengambil alih tugas sebagai editor jurnal bulanan al-‘Alam
al-‘Arabiy (dunia arab) sehinggalah berjaya menghasilkan jurnal bulanannya
sendiri yang dinamakan oleh beliau sebagai al-Fikr al-Jadid
(fikiran-fikiran baru). Lebih bertuah lagi apabila pembiayaan bagi menghasilkan
jurnal ini ditaja oleh seorang pemilik gedung buku di Mesir iaitu Muhammad
Hilmi al-Manyavi. Jurnal yang dihasilkan oleh Sayyid Qutb ini menggambarkan bahawa
beliau seorang yang cenderung ke arah sosiolisme pengaruh daripada persekitaran
di Mesir pada waktu itu. Dalam jurnal ini, Sayyid Qutb telah membuat
kritikan-kritikan ke atas feudalisme secara berterusan. Selain itu, Sayyid Qutb
telah mengkritik dan mencabar golongan pasha dan golongan imperialisme walaupun
institusi-institusi feudalisme ini bertunjang kukuh dalam masyarakat.
Golongan pasha pada waktu itu mencapai tahap kemuncak, di
samping sistem kapitalisme yang juga kuat mencengkami negara cuba dihadapi oleh
Sayyid Qutb dengan penuh hikmah melalui penulisan jurnal beliau melalui
sosialisme. Namun sosialisme yang disebarkan oleh al-Fikr al-Jadid
berbeza dengan sosialisme mengikut fahaman oleh barat yang tidak
menitikberatkan aspek agama dan ketuhanan. Sosialisme yang ditonjolkan oleh
Sayyid Qutb merupakan sosialisme yang menentang keras sistem kapitalisme dan
feudalisme dengan menggunakan kekuatan Islam. Hal ini selaras dengan ayat
al-Quran yang menjelaskan bahawa pengumpulan dan pelonggokan harta serta sistem
monopoli adalah haram. Apa yang sewajarnya dilakukan ialah mengajak rakyat ke
arah sistem ekonomi Islam yang berterusan al-Quran.
Melalui cara ini umat
manusia dapat membina kehidupan atas dasar keadilan dan kebenaran. Manakala
bagi golongan miskin dan kurang berkemampuan sudah pasti mereka akan bebas
daripada penindasan, cengkaman serta kezaliman golongan yang lebih berkuasa
kerana Islam sama sekali melarang sebarang bentuk kezaliman dan penindasan
terhadap masyarakat.
BAB 3 : SUMBANGAN SAYYID QUTB DALAM
PERKEMBANGAN TAMADUN SASTERA ISLAM
Sarjana pertama yang menyumbang ke arah perkembangan
tamadun Sastera Islam adalah Sayyid Qutb iaitu dengan idea-idea kritikan dan
definisi yang menjadi batu asas sehingga ke hari ini. Dalam Sastera Islam,
sumbangan beliau boleh dibahagikan kepada dua bidang utama. Pertama, kemunculan
idea untuk menjana perbincangan mengenai gambaran Islam dalam mencari identiti
Sastera Islam. Kedua, paparan definisi Sastera Islam yang menjadi batu asas
dalam perkembangan Sastera Islam Moden.
Sumbangan Idea-idea Kritikan
Sayyid Qutb memberi sumbangan dalam idea-idea kritikan
beliau dengan jelas boleh dilihat berdasarkan pandangannya terhadap gambaran
Islam mengenai Allah SWT, alam, kehidupan dan manusia. Antara yang dibincangkan
adalah perkara-perkara yang berhubung dengan Islam dengan lebih jelas. Selain
itu, beliau turut mentafsirkan gambaran Islam dalam bacaan yang lebih
realistik, sepertimana tulisannya iaitu Tafsir fi Zilal al-Quran.
Dalam buku Kritikan Sastera, beliau membincangkan
idea serta pandangannya mengenai Sastera Islam. Antaranya ialah, sastera atau
seni yang lahir daripada gambaran Islam berkaitan dengan kehidupan menunjukkan
bahawa tidak banyak menggambarkan kelemahan manusia, dan pendedahannya juga
tidak meluas dan menyeluruh. Menurut beliau, Islam tidak menolak seni tetapi
tidak boleh menerima beberapa gambaran salah yang diberikan oleh seni itu.
Sepatutnya, seni sastera lebih menunjukkan kehidupan masyarakat mengikut
pandangan Islam yang telus dan
menyeluruh. Dalam buku Ciri-ciri Gambaran Islam, beliau membincangkan
tujuh ciri antaranya ialah ketuhanan, kemantapan, keseluruhan, keseimbangan,
positif, realiti dan tauhid. Buku ini adalah satu cara untuk mengenal pasti
ciri-ciri gambaran Islam dan nilai-nilai yang menggambarkan sistem realiti
kehidupan serta dasar pemikiran seni yang boleh diambil daripada gambaran telus
dan menyeluruh yang berkaitan dengan kehidupan.
Tunggak utama yang membawa dan melahirkan ciri-ciri yang
lain adalah ciri ketuhanan. Segala gambaran kehidupan yang diberikan oleh
sasterawan hendaklah mempunyai ciri-ciri ketuhanan ini bagi menjelaskan bahawa
alam dan manusia dicipta oleh Allah SWT. Segala yang ada di dalam alam ini
serta kehidupan manusia akan kembali kepada Allah SWT. Sayyid Qutb
membincangkan pengertian manusia dalam gambaran Islam serta hubungannya dengan
alam dan Penciptanya.
Beliau juga menyatakan bahawa gambaran Islam yang
mempunyai ciri kemantapan tidak akan sesat dan menyesatkan orang lain.
Sasterawan boleh memberikan gambaran yang bebas, tetapi hendaklah berasaskan
kepada paksi ketuhanan dalam apa-apa jua keadaan. Bagi menjelaskan ciri ini,
beliau menyatakan hakikat yang perlu dicapai seperti berikut:
i.
Hakikat kewujudan Allah s.w.t
ii.
Hakikat alam ciptaan Allah s.w.t
iii.
Hakikat keabadian hanya untuk Allah s.w.t
iv.
Hakikat keimanan syarat penerimaan amalan
v.
Hakikat Islam adalah agama Allah s.w.t
vi.
Hakikat keutamaan manusia daripada semua
makhluk
Sumbangan Definisi Sastera Islam Moden
Sayyid Qutb adalah seorang tokoh pelopor yang terkenal
dalam bidang Sastera Islam. Beliau turut memberi sumbangan definisi yang
menjadi batu asas kepada perkembangan tamadun Sastera Islam dan Sarjana Arab
pertama yang mengemukakan definisi bagi Sastera Islam. Beliau juga dilantik menjadi ketua pengarang majalah
Ikhwan Muslimin. Ini lebih bermakna lagi apabila beliau sendiri yang
mengelolakan ruangan sastera dalam majalah tersebut. Di sini beliau juga cuba
mengemukakan ideanya tentang definisi Sastera Islam. Kelahiran penulisannya itu
memberi kesan positif kepada perkembangan tamadun Sastera Islam Moden yang mula
diperkatakan dan mendapat sambutan yang menggalakkan daripada sarjana sastera
khususnya mereka yang mempunyai kesedaran Islam.
Pada peringkat awal, beliau cuba mendefinisikan Sastera
Islam dengan ungkapannya : Ungkapan tentang pergolakan atau dorongan
perasaan dalam bentuk yang boleh memberi inspirasi. Kemudian, beliau cuba
menghuraikan lagi definisi tersebut dengan lebih jelas melalui kata-katanya : Ungkapan
inspirasi tentang nilai-nilai dinamik yang bergolak dengan perasaan sasterawan
yang terpancar daripadanya gambaran khusus tentang kehidupan dan hubungannya
antara manusia dengan alam dan hubungan sesama manusia. Definisi yang
dikemukakan oleh beliau tidak bertentangan antara satu sama lain dan definisi
yang kedua adalah huraian bagi definisi yang pertama yang bersifat lebih umum.
Karya-karya Penulisan Sayyid Qutb
Semasa hayatnya, lebih dua puluh buah karya telah
dihasilkan olehnya. Antara karya Sayyid Qutb adalah meliputi pelbagai bidang
seperti sastera, pendidikan, politik, ekonomi, kemasyarakatan, falsafah dan
keagamaan.
Antara buku kesusasteraannya ialah :
1. Muhimmah al-Sya’ir fi al-Hayah
2. Al-Taswir al-Fanni fi al-Quran
3. Masyahid al-Qiyamah fi al-Quran
4. Al-Naqd al-‘Arabi - Usuluhu wa Manahijuhu
5. Naqd Kitab Mustaqbal al-Thaqafah fi Misr
Buku memorinya ialah :
1. Tifl min Qaryah
2. Al-Atyaf al-Arba’ah
3. Asywak
4. Al-Madinah al-Mashurah
Buku-buku pendidikan dan pelajarannya ialah :
1. Al-Qisas al-Dinny
2. Al-Jadid fi al-Lughat al-‘Arabiyyah
3. Al-Jadid fi al-Mahfuzat
4. Rawdah al-Atfal
Himpunan buku kemasyarakatan, ekonomi dan Islam ialah :
1. Al-‘Adalah al-Ijtima’iyyah fi al-Islam
2. Ma’rakah Islam wa ‘I-Ra’s al-Maliyyah
3. Al-Salam al-‘Alami wa ‘I-Islam
4. Nahwa Mujtama’ Islami
5. Fi Zilal al-Quran
6. Khasa’is al-Tasawwur al-Islamiyy
7. Al-Islam wa Musykilah al-Hadarah
8. Dirasat Islamiyyah
9. Hadha al-Din
10. Al-Mustaqbal li hadha al-Din
11. Ma’alim fi al-Tariq
Selain daripada judul yang dicatatkan di atas, terdapat
lebih tiga puluh judul karyanya yang tidak dibukukan. Kebanyakan karya tersebut
adalah rencana yang bercorak kritikan serta ulasanya terhadap karya-karya
daripada penulis yang lain. Secara umumnya zaman penulisan beliau dapat
dibahagikan kepada zaman sebelum menyertai Ikhwan dan zaman selepas
menyertainya.
Zaman penulisan buku-buku ini juga berkait rapat dengan
peringkat-peringkat kehidupan peribadinya. Bagaimanapun,secara umumnya zaman
penulisan ini dapat dibahagikan kepada zaman sebelum menyertai Ikhwan dan zaman
sesudah menyertainya.
Memang jelas Sayyid Qutb
pada tahun-tahun sebelum 1940-an lebih cenderung menumpukan penulisannya hanya
kepada seni sastera semata-mata tanpa menghubungkannya dengan roh agama. Hal
ini dapat dilihat kepada buku-bukunya seperti Muhimmah al-Sya’ir fi
al-Hayah(1993) ,dan Naqd Mustaqbal al-Thaqafah fi Misr(1939).
Pada dekad 1940-an
setelah mengalami kesedaran kembali kepada Islam, kecenderungannya kepada seni
sastera masih kuat, tetapi beliau cuba memasukkkan unsur baru iaitu roh Islam.
Hal ini dapat dilihat dari buku-buku al-Taswir al-Fanni fi al-Quran (1945),
dan Mayahid al-Qiyamah fi al-Quran (1947).
Menjelang akhir dekad 1940-an,
Sayyid Qutb menjadi lebih serius dalam kehidupannnya. Menjelang penyertaannya
dalam Ikhwan (1951), beliau telah menghasilkan sebuah buku berupa kajian
kemasyarakatan dan perbandingannya dengan system Islam iaitu al-‘Adalah
al-Ijtima’iyyah fi al-Islam yang diterbitkan pada tahun 1949. Selepas
menganggotai Ikhwan, beliau telah diamanahkan mengetuai Lujnah Da’wah yang
bertanggungjawab menyebarkan idea Ikhwan. Oleh itu, beliau berusaha menghasilkan
beberapa buah buku berasaskan fikrah Islam seperti Ma’rakah ’I-Islam wa
’l-Ra’s al-Maliyyah (1951) , al-Salam al-‘Alami wa ’l-Islam (1951) ,Fi Zilal al-Qur’an (1952)
dan Dirasat Islamiyyah (1953).
Selepas beliau
dipenjarakan pada tahun 1954 sehingga dihukum mati pada tahun 1966, beliau
menghasilkan buku-buku Hadha al-Din, al-Mustaqbal li hadha al-Din, Khaza’is
al-Tasawwur al-Islamiyy wa Muqawwimatihi, al-Islam wa Musyakilah al-Hadarah, Fi
Zilal al-Qur’an cetakan kedua dan Ma’lim
fi al-Tariq. Buku yang terakhir ini telah menjadi bahan bukti tuduhan
terhadapnya bahawa beliau mengkafirkan pemerintah dan menganggap masyarakat
yang menyokong pemerintahan tersebut sebagai Jahiliyyah. Oleh itu, beliau
dikatakan menyeru umat Islam supaya menggulingkan pemerintah. Berdasarkan
tuduhan inilah beliau dijatuhi hukuman mati.
Berdasarkan ulasan
‘Adil Hamudah mengenai sebab-sebab
hukuman yang dikenakan ke atas Sayyid
Qutb, bahawa Sayyid Qutb mengutarakan persoalan Uluhiyyah dan Hakimiyyah di
dalam Tauhid umat Islam. Persoalan-persoalan yang diutarakan oleh Sayyid
Qutbini menurut beliau seperti mana juga tuduhan yang dibuat oleh rejim Gamal
‘Abdul Nasir, ialah perbuatan mengkafirkan orang Islam. Perbuatan seperti ini
menurut mereka adalah satu perbuatan jenayah yang dapat membawa huru-hara
kepada masyarakat. Lebih jelas lagi, pernyataan-pernyataan Sayyid Qutb di dalam
Ma’lim fi al-Tariq dan Fi Zilal al-Quran mengenai hak-hak Allah
dari sudut Rububiyyah, Uluhiyyah dan Hakimiyyah adalah seruan revolusi supaya
menggulingkan kerajaan.
BAB 4 : PEMIKIRAN SAYYID QUTB
Perkembangan pemikiran Sayyid Qutb berkembang selari
dengan perkembangan hidup beliau. Beliau banyak menumpukan perhatian dari sudut
sastera sehingga akhir tahun 40-an. Sayyid Qutb berusaha untuk meluruskan kefahaman
aqidah Islam masyarakat yang telah menyeleweng dan menyimpang dari landasannya,
kerana tidak mungkin dapat memperbetulkan amalan seseorang apabila kefaham
aqidahnya menyeleweng dan menyimpang.
Pemikiran Sayyid Qutb dipaparkan dari sudut
Ilahiyyat, dakwah dan keadilan sosial. Pemikiran beliau mempunyai keselarasan
dengan keadaan semasa dan boleh dijadikan panduan dalam semua aspek kehidupan
masyarakat Islam.
Pemikiran Ilahiyyat Sayyid Qutb
1. Al-Uluhiyyah Menurut Sayyid Qutb
Menurut Sayyid Qutb, Tauhid al-Uluhiyyah
pada asasnya sama seperti pandangan para
ulama Salafiyyah dan ulama sezaman yang mengambil inti pati kepada al-Tauhid. Konsepnya ialah Tauhid al-Ibadah
atau dikenali sebagai al-Ubudiyyah. Malah, beliau berpegang bahawa
mengesakan Allah SWT dari sudut al-Uluhiyyah ialah manifestasi daripada
syahadah. Ia merupakan persoalan utama yang dibawa oleh Rasulullah SAW.
Tauhid al-Ibadah atau dikenali sebagai al-Ubudiyyah
membiacarakan hak ini pada aspek zat dan sifat Allah iaitu hak tersebut
menuntut pengabdian daripada hambanya. Secara khususnya, perbicaraan mengenai al-Uluhiyyah
menurut beliau boleh dibahagikan kepada cua persoalan.
Pertama, tauhid al-Uluhiyyah pada zat dan
sifat. Perkara yang ditekankan oleh beliau dalam hal ini ialah mengesakan
Allah SWT dari sudut zat dan sifat serta membersihkan zat dan sifatnya daripada
sebarang persamaan dengan makhluk. Inilah yang diertikan oleh ulama seperti Abu
Hanifah dan Abu Ja’far al-Tahawi bahawa Allah Maha Esa dan tiada sekutu
baginya.
Kedua,tauhid al-Uluhiyyah pada sultan,
al-hakimiyyah dan tasyri’. Konsep al-Uluhiyyah dari sudut ini lebih
menjadi keutamaan kepada beliau. Hal ini lebih banyak dibincangkan dalam
tafsirnya iaitu Tafsir Fi Zilal Al-Quran. Beliau menjelaskan persoalan
ini dalam perbicaraan mengenai syariat dan hukum. Penekanan yang lebih
diberikan terhadap perkara ini kerana dari sudut tauhid, ia dianggap sebagai
perkara baru.
Di dalm bukunya iaitu Hadha Al-Din,
beliau mengatakan syahadah dengan maknanya yang paling hampir ialah mengesakan
Allah dari sudut al-Uluhiyyah dan tidak ada sesuatupun makhluk yang
menyekutukannya pada mana-mana hak al-hakimiyyah yang mutlak. Persoalan al-hakimiyyah
dan tasyri’ menjadi lebih penting kepada Sayyid Qutb apabila beliau
menegaskan al-hakimiyyah merupakan asas kepada al-din. Beliau
menjelaskan bahawa menurut Islam, persoalan syariat adalah sama dengan
persoalan akidah dalam menentukan sifat-sifat Islam. Ini disebabkan, persoalan
syariat merupakan sebahagian daripada persoalan akidah.
2. Tauhid Al-Rububiyyah Menurut Sayyid Qutb
Pada asasnya, beliau membicarakan mengenai
konsep al-Rubibiyyah dari segi tauhid sama seperti yang dijelaskan oleh
ulama sebelumnya. Ia meliputi sifat-sifat ketuhanan, penciptaan, penjagaan dan
pengurusan. Beliau juga meluaskan skop al-Rububiyyah ini kepada konsep al-hakimiyyah
dan pemerintahan.
1. Al-Rubiyyah dari sudut pemilik, pencipta dan pengurus.
Beliau menjelaskan konsep ini sebagaimana yang
dijelaskan dalam surah al-fatihah iaitu gambaran panduan akidah Islam yang
kemas dan bersistem dengan pemikiran falsafah yang berbeza dengan pemikiran
falsafah yang diasaskan oleh Arispoples. Arispoples menganggap tuhan
menciptakan alam ini dan seterunya membiarkan alam ini kerana zat tuhan yang
maha tinggi tidak layak untuk memikirkan hal-hal selain daripada dirinya.
2. Al-Rububiyyah dari sudut al-hakimiyyah.
Sayyid Qutb mengatakan bahawa ayat dari surah
al-A’araf ayat tujuh menyatakan seruan supaya dikembangkan semula seluruh
al-Ubudiyyah manusia di alam ini kepada Rabb al-Alamin. Ini kerana Allah
SWT merupakan tuhan kepada seluruh alam, maka tidak layak bagi mana-mana
manusia yang hanya bersifat hamba kepada Allah SWT memperhambakan manusia yang
lain.
Sayyid Qutb menjadikan aqidah sebagai teras
serta tunjang dalam pemikiran dakwahnya. Ini diikuti dengan pembentukan
masyarakat dan jemaah Islam yang terdiri daripada pelbagai bangsa. Pemikiran
Sayyid Qutb mengenai keadilan sosial merujuk kepada buku al-‘Adalah
al-Ijtima’iyyah fi al-Islam. Beliau memulakan perbicaraan dengan
mengemukakan pandangannya tentang bentuk keadilah sosial Islam dan garis
kasarnya, asas-asas keadilan sosial Islam, metod untuk merealisasikan keadaan
sosial sistem pemerintahan Islam dan sistem ekonomi Islam.
BAB 5 : TUDUHAN SERTA SALAH FAHAM TERHADAP
PEMIKIRAN SAYYID QUTB
Salam Faham Terhadap Pemikiran Sayyid Qutb
Sayyid Qutb merupakan salah seorang tokoh
gerakan Islam yang tidak asing lagi bagi umat Islam terutamanya kepada
pendakwah di seluruh dunia. Beliau ialah salah seorang dari pemimpin terkemuka
gerakan Ikhwan Al- Muslimin di Mesir. Beliau banyak menulis buku-buku yang
menitik beratkan dengan persoalan pemikiran Islam dan pemurnian akidah Islam.
Walaupun sudah hampir 20 tahun buku karangan
Sayyid Qutb iaitu Ma’lim Fi Al-Tariq diterbitkan, masih terdapat beberapa
perenggan dalam tulisan beliau yang menimbulkan perselisihan faham di kalangan
jamaah Islam khususnya yang berkaitan dengan persoalan hakimiyah, masyarakat
jahiliyah, uzlah dan juga peringkat-peringkat pelaksanaan hukum. Sayyid Qutb
diisytiharkan sebagai pengganas oleh majalah Angkatan Tentera, Jilid No.
446 bertarikh 18 Oktober 1965. Bukan itu sahaja, malah Sayyid Qutb turut
dituduh sebagai pengkhianat dan perancang kekacauan di Mesir.
Segelintir pemuda Islam yang menjadi ahli
sesetengah jamaah Islam memahami bahawa konsep hakimiyah yang dihuraikan oleh
Sayyid Qutb itu dengan kefahaman yang tidak tepat sehingga menyebabkan mereka
sanggup mengisytiharkan kepada umum yang jemaah mereka sahajalah yang merupakan
jemaah Islam yang sebenar-benarnya. Jamaah mereka kononnya ditegakkan dengan
tujuan mengembalikan manusia kepangkuan Islam yang sebenar. Ini kerana menurut
mereka, orang-orang Islam telah murtad sejak kurun ke 14 lagi dan proses murtad
ini berlaku secara berterusan sehingga zaman kita ini. Jamaah mereka sahajalah
yang kononnya ditegakkan untuk menghancurkan berhala-berhala yang disembah
selain daripada Allah dan berhala yang pertama ialah imam-imam yang menjadi ikutan
kepada orang-orang Islam.
Antara contoh salah faham terhadap Sayyid
Qutb ialah :
1. Dari idea hakimiyah yang dikemukakan oleh Sayyid Qutb dikatakan munculnya
idea mengkafirkan pemerintah dan sistem pemerintahan yang sedia ada, harus
merampas harta negara, memerangi tentera dan polis serta menganggap berkhidmat
dalam profession ketenteraan dan kepolisan sebagai kafir.
2. Tulisan-tulisan Sayyid Qutb dikatakan mempunyai pengaruh yang besar. Di
dalam buku Ma’alim Fi Al-Tariq, beliau telah menggariskan manhajnya dan
mengfokuskan perbincangan beliau kepada pertentangan sengit yang berlaku antara
masyarakat dengan pemerintah. Tidak ada ruang kekal kepada mana-mana pihak ini
kecuali dengan cara menghapuskan pihak yang satu lagi. Yang ada hanyalah Islam
dan jahiliyyah dan hakimiyah Allah dengan hakimiyah manusia. Tidak mungkin
dapat melakukan perubahan kecuali dengan cara menghapuskan kuasa pemerintahan
dan jaguh-jaguh kekufuran, seterusnya meletakkan jaguh-jaguh keimanan di tempat
mereka sebagai ganti. Operasi ini hanya dapat dilakukan oleh barisan
orang-orang yang benar-benar beriman sahaja iaitu yang diibaratkan oleh Sayyid
Qutb dengan istilah generasi Al-Quran baru seperti mana generasi sahabat
diperingkat awal kemunculan Islam.
3. Sayyid Qutb dikatakan menghukum manusia yang tinggal di benua-benua Islam
sebagai orang-orang jahiliyyah yang terkeluar dari Islam walaupun ternyata
mereka masih lagi menunaikan solat,
berpuasa, dan menunaikan fardu haji kecuali mereka yang terlibat dengan
organisasi jamaahnya sahaja.
Salah Faham Terhadap Mukaddimah Buku Ma’alim
Dalam bahagian mukaddimah Al-Ma’alim, Sayyid
Qutb telah mengemukakan beberapa ungkapan yang ditafsirkan oleh sesetengah
kalangan dengan tafsiran bercanggah dengan manhaj Islam dan prinsip-prinsip
syariah yang menjadi pegangan Sayid Qutb sendiri. Antara ungkapan tersebut
ialah:
1. Umat dan Kufur
Sayyid Qutb menjelaskan umat Islam adalah satu
jemaah dari kalangan umat manusia. Kehidupan, tasawwur, fenomena, sistem, nilai
dan ukuran yang dipunyai mereka sumuanya adalah bersumberkan dari manhaj
Islam. Umat Islam yang mempunyai
ciri-ciri seperti ini sudah tidak wujud lagi semenjak terputusnya pelaksanaan
hukuman berdasarkan kepada syariat Allah dari atas muka bumi ini secara keseluruhannya.
Umat seperti inilah yang disebutkan oleh nabi dalam salah satu hadisnya.
Kewujudan umat ini mula pupus seperti yang
disebut oleh Sayyid Qutb disebabkan munculnya penguasaan kepimpinan
perundangan-perundangan sekular yang tidak berlandaskan kepada ajaran agama.
Walau bagaimanapun ini tidak bermakna setiap individu yang wujud di kalangan
umat Islam telah menjadi kafir kesemuanya. Sayyid Qutb tidak pernah bermaksud
begitu. Sesetengah penulis membuat komentar bahawa Sayyid Qutb menuduh
orang-orang Islam yang menetap di seluruh benua-benua Islam adalah golongan
jahiliyyah dan terkeluar dari ajaran Islam, walaupun mereka menunaikan solat,
berpuasa dan menunaikan haji kecuali mereka yang menganggotai jamaah Ikhwan
sahaja. Golongan Ikhwan sahaja yang akan terselamat dari jahiliyyah dan angkara
murtad.
Dakwaan ini sebenarnya tidak berasas sama
sekali kerana ungkapan Sayyid Qutb membicarakan tentang umat Islam sebagi satu
peribadi maknawi yang tergambar kepada negara dan institusi perlembagaan yang
melibatkan perundangan dan juga kehakiman. Perbincangan beliau langsung tidak
berkaitan dengan individu.
2. Jammaah dan Iman
Kenyataan bahawa Sayyid Qutb mengkafirkan
orang-orang yang tidak mengangotai jammaahnya adalah tidak benar, sebaliknya
beliau menghukumkan orang Islam yang beramal sendirian sebagai masih lagi
seorang Islam dan bukannya kafir. Anggapan musuh-musuhnya adalah tidak berasas
sama sekali. Malah Sayyid Qutb pernah ditanya tentang perbezaan antara orang
Islam yang menganggotai Jamaah Ikhwan. Beliau menjawab “Yang membezakan
antara anggota Ikhwan dengan orang lain ialah mereka mempunyai manhaj yang
lebih sistematik dalam rangka merealisasikan Islam. Sehubungan dengan itu
adalah wajar sekiranya mereka lebih diutamakan berbanding orang lain yang tidak
menganggotai Ikhwan”. Sayyid Qutb
tidak pernah berpendapat menganggotai jamaah itu sebagai satu syarat yang
menpunyai hubungan dengan keimanan, kerana itu beliau tidak pernah megkafirkan
orang yang tidak menganggotai jemaahnya.
Walaupun begitu, beliau berpendapat bahwa
mengangotai jamaah termasuk dalam keperluan tarbiyyah dan ia merupakan satu
wasilah bagi menegakkan negara Islam.
Beliau pernah menyatakan “Seorang muslim tidak dapat membina
keperibadian dirinya kecuali dibawah bayangan jemaah”. Beliau juga
menyatakan “Tidak mungkin Islam dapat ditegakkan kecuali didalam bayangan
jamaah yang teratur yang mempunyai ikatan, sistem dan objektif jama’i dan dalam
masa yang sama pula berusaha mengeratkan hubungan antara individu di dalam
jemaah.” Tertegaknya jemaah Nabi SAW adalah merupakan satu wasilah untuk
menegakkan negara Islam di Madinah.
Sayyid Qutb tidak pernah berpendapat jamaah
Ikhwan sahajalah sebagai jemaah orang-orang Islam yang sebenarnya. Dengan
maksud lain, beliau tidak pernah berpendapat orang yang tidak menyertai
jemaahnya sebagai kafir. Apa yang beliau maksudkan ialah perlu ada satu jemaah
dari kalangan umat Islam yang menjalankan gerak kerja dalam menyeru kepada yang
makruf dan mencegah yang mungkar.
BAB 6 : PANDANGAN ULAMA
TERHADAP PEMIKIRAN SAYYID QUTB
Hasan al-Hudaibi
Hasan al-Hudaibi adalah
antara salah seorang inividu yang membuat kritikan terhadap pemikiran
al-Mawdudi dan Sayyid Qutb. Namun beliau tidak membuat kritikan secara langsung
malah beliau mengkritik secara istilah al-Hakimiyyah yang menurutnya tidak
berdasarkan nas dan telah dijadikan dasar akidah oleh segolongan penduduk Mesir
pada masa itu. Dalam bukunya, al-Hudaibi mengulas masalah ini dalam dua fasa
iaitu fasal keempat dan kelima. Dalam fasal keempat, al-Hudaibi mengatakan
lafaz al-Hakimiyyah menjadi sebutan beberapa golongan yang merujuk kepada
beberapa makna dan hukum yang terkandung dalam ayat al-Quran dan hadis.
Mengulas persoalan ini
lagi, al-Hudaibi mengatakan keyakinan beliau berdasarkan kajiannya bahawa
istilah al-Hakamiyyah tidak terdapat dalam al-Quran mahupun hadis-hadis yang
sahih. Oleh itu, bagi beliau ciptaan manusia tidak maksum selain daripada
kenyataan al-Quran dan hadis nabi. Bagaimanapun dalam fasa kelima, beliau jelas
menyokong seruan Sayyid Qutb dalam konteks mengembalikan semula segala urusan
sama ada dalam menentukan hukum, perintah dan syariat Allah.
Selain itu juga, beliau
menegaskan bahawa sesiapa yang beriktikad bahawa mana-mana individu atau
pertubuhan atau golongan yang tidak berhak menentukan halal haram adalah
berlawanan dengan apa yang ditetapkan oleh Allah dan melanggar perintah Allah.
Oleh itu, bagi beliau orang yang beriktikad seperti itu adalah kafir dan
musyrik serta terkeluar daripada Islam. Al-Hudaibi menambah lagi, bahawa
persoalan seperti itu adalah termasuk dalam tuntutan iman dan syahadah. Ini
kerana antara tuntutan iman dan tauhid kepada Allah SWT ialah penegasan bahawa
Allah yang berhak disembah dan Dia sahaja yang berhak menerima penyerahan
sepenuhnya.
Dengan itu, berdasarkan
penjelasan al-Hudaibi dalam fasa kelima bukunya, jelas bahawa beliau tidak
menolak konsep al-Hakimiyyah yang dikemukakan oleh Sayyid Qutb. Apa yang beliau
menolak hanyalah pembawaan konsep ini secara melampau oleh golongan yang
dikenali sebagai puak Takfir wa al-Hijrah. Selain itu, al-Nadwi juga turut
menyokong pandangan yang dikemukakan oleh al-Hudaibi. Beliau mengatakan bahawa
kemunculan satu puak itu seperti di Mesir yang terpengaruh dengan penulisan
mengenai al-Hakimiyyah dan berpegang dengannya secara membuta tuli dan
melampau.
Selanjutnya lagi, menurut
penulis buku Fi Zilal al-Quran fi al-Mizan turut memberikan pandangan yang
sama. Beliau mengatakan al-Hudaibi mestilah bertanggungjaab membanteras pemikiran
yang melampau yang berasaskan konsep al-Hakimiyyah oleh golongan tersebut.
Bagaimanapun, al-Hudaibi tidak perlu menolak persoalan al-Hakimiyyah itu secara
melampau sehinnga menyentuh kebenaran asasnya.
Hasan Ali al-Nadwi
Sebelum menjelaskan lebih
terperinci, al-Nadwi terlebih dahulu membentangkan beberapa perenggan buku
Mustalahat oleh al-Mawdudi mengenai al-Hakimiyyat. Seterusnya beliau telah
membentangkan beberapa perenggan Tafsir fi Zilalal-Quran dan Ma’alik fi
al-Tariq oleh Sayyid Qutb untuk menonjolkan pengaruh pemikiran al-Mawdudi
terhadap Sayyid Qutb sekaligus menolak konsep al-Hakimiyyah yang diutarakan
oleh kedua-dua tokoh itu.
Dengan itu, al-Nadwi
mengkritik penekanan al-Mawdudi dan Sayyid Qutb kepada aspek al-Hikamiyyah
dalam al-Tauhid. Menurunya lagi, penekanan ini hanya meletakkan hubungan antara
Allah SWT dan manusia dari sudut al-Hakim dan mahkum sahaja yang baginya
merupakan juzuk yang kecil daripada sifat-sifat Allah. Sedangkan, menurut
al-Nadwi hubungan antara al-Khalid dan makhluk dan juga antara ‘ Abd dan Ma’bud
lebih menyeluruh dan lebih mendalam daripada hanya membatasi perhubungan dari
sudut al-Hakim dan mahkum, al-Amir dan ma’mur dan juga antara al-sultan dan
ra’iyyah. Malah beliau melahirkan kebimbangan terhadap penekanan yang lebih
kepada al-Hakimiyyah dan al-sultan semata-mata kerana beliau menganggap ia
merupakan asas kepada hak-hak al-Uluhiyyah dan boleh membawa kepada
penyelewengan dari sudut akidah.
Yusuf al-Qaradhawi
Yusuf
al- Qaradhawi dalam karya beliau, iaitu Fiqh Awlawiyat turut menyentuh
mengenai pemikiran Sayyid Qutb. Menurut Yusuf al-Qaradhawi, perkara yang paling
diberi tumpuan oleh Sayyid Qutb ialah pembetulan akidah sebelum pembetulan
sistem kerajaan dan merealisasikan aspek ketuhanan Allah s.w.t diatas muka bumi
ini. Perkara-perkara inilah yang
sentiasa ditekankan dan dititikberatkan dalam
karya-karya terakhir beliau, terutamanya dalam Tafsir fi Zilal al-Quran. Ramai
yang menganggap bahawa pemikiran berkaitan aspek ketuhanan Allah di atas muka
bumi ini merupakan pemikiran al-Mawdudi dan Sayyid Qutb.
Menurut al-Qaradhawi,
anggapan ini adalah salah. Beliau mengatakan bahawa perkara tersebut telah
disepakati oleh para ulama usul dan dibahaskan bahawa al-Hukm dalam ilmu Usul
Fiqh bahawa al-Hakim yang sebenarnya ialah Allah dan tidak ada lagi hakim
selain daripadaNya dan Rasulullah hanyalah sebagai penyampai hukum-hakam Allah
SWT kepada manusia. Hal ini merupakan salah satu unsur terpenting dalam tauhid
kepada Allah SWT sebagaimana maksud firman Allah dalam Surah al-An’am 6:14
Katakanlah “ Apakah akan aku jadikan
pelindung selain dari Allah yang menjadikan langi dan bumi, padahal Dia memberi
makan dan tidak memberi makan? ” katakalah: Sesungguhnya aku diperintah supaya
aku menjadi orang yang pertama kali menyerah diri ( kepada Allah ) dan jangan
sesekali kamu masuk golongan orang musyrik ”
Selain
itu, al-Qaradhawi melihat bahawa Sayyid Qutb juga berusaha untuk memperbetulkan
kefahaman akidah masyarakat yang telah menyeleweng dan meyimpang daripada jalan
yang lurus. Sayyid Qutb juga menolak dan memerangi jahiliah dari segala aspek
iaitu dari aspek akidah, pemikiran, dan cara hidup. Cara hidup yang dimaksudkan
ialah cara hidup yang tidak selari dengan ajaran Islam sama ada dalam kehidupan
individu, keluarga ataupun masyarakat.
Penutup
Semangat juang dan keberanian yang ditunjukkan oleh Sayyid
Qutb menyerlahkan ketokohannya dalam memperjuangkan agama Islam. Karya-karya
serta cetusan idea beliau sering dirujuk oleh sarjana-sarjana di dunia ini
samada orang Islam mahupun orang Barat. Keikhlasannya dalam menjalankan
kerja-kerja dakwah dan menegakkan kalimah Allah seharusnya dijadikan contoh
kepada generasi kini.
Buah-buah fikirannya yang mantap menjadikannya seorang
pemikir yang hebat dalam usaha memperjuangkan agama Islam. Hasil penulisan
beliau akan membuat hati orang yang membacanya tersentuh kerana kandungan isi
dan persembahan gaya bahasa dalam karyanya itu.
Berkata Sayyid Qutb “Usaha yang paling murni dan
pengorbanan yang mulia adalah untuk membangunkan sebuah masyarakat yang
terbaik, iaitu yang berdiri bangunnya di atas ajaran Allah SWT”. Menurut Sayyid
Qutb lagi, usaha paling murni dan pengorbanan yang paling mulia ialah
membangunkan sesebuah masyarakat yang berpegang teguh dengan ajaran Allah
sebelum mendahulukan usaha dan pengorbanan untuk perkara lain. Pemergian Sayyid
Qutb menemui Illahi walaubagaimanapun telah meninggalkan banyak karya dan
sumbangannya terhadap dunia. Pengorbanannya terhadap agama Allah SWT amat besar
sekali.
RUJUKAN
1. Yusuf Abdullah Al-Qardhawi. (2011). Fiqh
Keutamaan : Keutamaan Tugas-tugas Kaum Muslimin. Selangor : Thinker’s
library Sdn. Bhd.
2. Mohamad Kamil Ab.
Majid. (1993). Tokoh-tokoh Pemikir Islam. Selangor : Budaya Ilmu Sdn.
Bhd.
3. Atriza Umar.
(2010). Pahlawan Islam Kontemporari : Para Peminiang Bidadari. Selangor
: Rijal Media.
4. Salim al-Bahnasawi.
(2006). Salah Faham Terhadap Pemikiran Sayyid Qutb. Johor Bahru :
Perniagaan Jahabersa.
5. Mohamad Kamil Ab
Majid, Norafifah Ab Hamid & Norhidayah Mohammad. (2010). Sayyid Qutb :
Cetusan Idea Seorang Pejuang. Kuala Lumpur : Dewan Bahasa dan Pustaka.
6.
Sayyid Qutb. (1985). Jalan Pembebasan : Rintisan Islam
Menuju Perdamaian Dunia. Yogyarkarta : Shalahuddin Press.
No comments:
Post a Comment